Voor het eerst hebben wetenschappers het bestaan van ginkgotandsnuitdolfijnen (Mesoplodon ginkgodens ) in hun natuurlijke habitat bevestigd, na tientallen jaren uitsluitend te hebben vertrouwd op gestrande karkassen. Deze ongrijpbare soort, bekend om zijn unieke slagtandachtige tanden bij mannen, werd opgespoord door middel van voortdurende akoestische onderwatermonitoring voor de kust van Mexico. De doorbraak benadrukt hoe weinig er nog bekend is over diepzeewalvisachtigen en de extreme maatregelen die onderzoekers nemen om ze te bestuderen.
De jacht op een onderwatergeest
Spitssnuitdolfijnen behoren tot de minst begrepen zeezoogdieren en brengen het grootste deel van hun leven door in diepe, afgelegen wateren. Dit maakt directe observatie uitzonderlijk moeilijk. Onderzoekers begonnen in 2020 met hun zoektocht naar de ginkgotandwalvis nadat ze een duidelijk echolocatiesignaal hadden gedetecteerd. In juni 2024 wierpen hun inspanningen hun vruchten af, waardoor ze bij een kleine groep terechtkwamen, waaronder een volwassen mannetje met zichtbare gevechtslittekens, een volwassen vrouwtje en een kalf.
De soort identificeren: een pijnloze biopsie?
Visueel onderscheid maken tussen soorten spitssnuitdolfijnen is een uitdaging. Om hun ontdekking te bevestigen, koos het team voor een controversiële methode: het verzamelen van een DNA-monster door een van de walvissen neer te schieten met een aangepaste kruisboog. De onderzoekers benadrukken dat de procedure minimaal invasief is, waarbij slechts een klein stukje weefsel wordt verwijderd. Ze vergelijken de impact met een oorverdovend pistool en merken op dat haaienbeten met koekjesvormers waarschijnlijk veel meer schade aanrichten.
Waarom een kruisboog?
Het team gebruikt deze methode al tientallen jaren en verzamelt duizenden monsters van verschillende walvis- en dolfijnsoorten. Ze beweren dat dit de meest efficiënte manier is om genetisch materiaal van ongrijpbare diepzeewezens te verkrijgen zonder ernstige schade aan te richten. Het weefselmonster bevestigde dat de walvissen inderdaad M. ginkgodens, hoewel hun aanwezigheid in dit deel van de Stille Oceaan onverwacht was.
Het doel van de slagtanden
Mannelijke spitssnuitdolfijnen met ginkgotanden ontwikkelen een paar vergrote tanden die uitsteken als kleine slagtanden. Deze worden niet gebruikt voor het voederen – de walvissen zuigen zich aan inktvissen en vissen – maar voor agressieve vertoningen. De slagtanden dienen als wapens in gevechten over paringsmogelijkheden, waarbij de littekens op het waargenomen mannetje wijzen op frequente conflicten.
Het grotere geheel
Deze ontdekking onderstreept de enorme hiaten in onze kennis van het leven in zee. Akoestische monitoring wordt steeds belangrijker voor het opsporen van deze verborgen soorten. Door onderwateroproepen aan specifieke walvissen te koppelen, hopen onderzoekers hun verspreiding in kaart te brengen, de populatieomvang te schatten en hun kwetsbaarheid voor menselijke bedreigingen zoals de visserij te beoordelen.
“Dit is belangrijk omdat we, zodra we de oproepen voor alle individuele soorten op elkaar afstemmen, passieve akoestische monitoring kunnen gebruiken… en uiteindelijk kunnen leren waar deze walvissen leven, hoeveel het er zijn en hoe kwetsbaar ze zijn.” – Robert Pitman, Instituut voor zeezoogdieren
De succesvolle identificatie van de ginkgotandwalvis is een bewijs van toegewijd onderzoek, ook al vereist dit onconventionele methoden. Het benadrukt ook de urgentie van voortgezette exploratie, aangezien veel andere diepzeesoorten nog steeds niet geïdentificeerd zijn, waardoor hun lot onzeker blijft.
