Nieustanny strumień e-maili obiecujących szybką publikację, prestiżowe konferencje i uznanie zawodowe nigdy się nie kończy. Nawet doświadczeni badacze są zasypywani zaproszeniami do przesyłania swoich prac do czasopism, dla których zysk jest ważniejszy od rygorystyczności. Nie jest to kwestia marginalna; stanowi to systemowe zagrożenie dla integralności literatury naukowej, szczególnie w takich dziedzinach jak onkologia.
Zakres problemu
Niedawne badanie Northwestern University wykazało niepokojącą tendencję: liczba fałszywych artykułów naukowych podwaja się co 18 miesięcy w porównaniu z 15 latami w przypadku legalnych badań. Naukowcy szacują, że co najmniej 400 000 artykułów opublikowanych w latach 2000–2022 jest podejrzanych, a wiele z nich pochodzi z „fabryk produkujących artykuły”, które masowo produkują sfabrykowane lub zmanipulowane dane. Badania nad rakiem są szczególnie podatne na zagrożenia, ponieważ liczbami i obrazami można łatwo manipulować, co czyni je idealnym celem oszustw.
Dlaczego to jest ważne
Rozpowszechnianie fałszywej nauki ma realne konsekwencje, szczególnie dla pacjentów. Internet zdemokratyzował dostęp do informacji, ale także zatarł granice między medycyną opartą na faktach a twierdzeniami pseudonaukowymi. Pacjenci coraz częściej sięgają po badania w Internecie, często nie potrafiąc odróżnić wiarygodnych źródeł od drapieżnych publikacji.
Punkt widzenia pacjenta
Wielu pacjentów, którzy „sami sobie radzą”, przychodzi przygotowanych na wnikliwe pytania, zmuszające lekarzy do krytycznego myślenia i poprawy jakości opieki. Ale inni padają ofiarą niesprawdzonych środków, takich jak dieta alkaliczna lub leki na bazie kurkumy, opóźniając lub odmawiając skutecznego leczenia. Pacjenci ci często wymagają bardziej intensywnej i kosztownej opieki, co stanowi obciążenie dla podatników.
Rola sztucznej inteligencji i drapieżnych wydawców
Sztuczna inteligencja obniżyła barierę wejścia dla fałszywych publikacji, ułatwiając tworzenie fałszywych artykułów i rozpowszechnianie ich w Internecie. Drapieżne czasopisma przedkładają zysk nad kontrolę jakości i akceptują publikacje po minimalnej weryfikacji. Nawet prestiżowe publikacje nie są odporne na afery recenzyjne, co podkreśla systemowy charakter problemu.
Co można zrobić?
Rozwiązanie tego kryzysu wymaga kompleksowego podejścia:
- Większe finansowanie: Wsparcie dla legalnych instytucji badawczych i recenzowanych czasopism.
- Czujność: Wzmocnienie środków kontroli jakości w wydawnictwach.
- Podnoszenie świadomości społecznej: Informowanie społeczeństwa o skali oszustw w literaturze naukowej.
Wynik
Samodzielne badanie nie jest niczym złym. Jednak to, gdzie przeprowadzasz te badania i komu ufasz, ma większe znaczenie niż myślisz. Od tego zależy integralność nauk medycznych.
