Astronomowie po raz pierwszy zarejestrowali promieniowanie rentgenowskie międzygwiazdowej komety 3I/ATLAS, dostarczając nowych informacji na temat jej składu i interakcji ze środowiskiem naszego Układu Słonecznego. Odkrycie dokonane zarówno przez obserwatorium XMM-Newton Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), jak i japońską misję XRISM, daje naukowcom możliwość badania gazów, które w przeciwnym razie pozostałyby niewykryte przez tradycyjne teleskopy optyczne.
Co czyni tę kometę wyjątkową?
3I/ATLAS to dopiero trzeci potwierdzony obiekt międzygwiezdny, który przeszedł przez nasz Układ Słoneczny. W przeciwieństwie do większości komet tworzących się w naszym układzie, ta powstała wokół innej gwiazdy, co czyni ją wyjątkowym gościem. Umożliwia to naukowcom analizę materiału, który zwykle nie występuje w naszym Układzie Słonecznym, co może rzucić światło na różnorodność układów planetarnych w innych częściach galaktyki.
Jak promienie rentgenowskie ujawniają ukryte gazy
Komety zazwyczaj wydają się jasne w świetle widzialnym ze względu na odbite światło słoneczne. Jednak zdjęcia rentgenowskie mówią co innego. Kiedy energetyczne cząstki Słońca (wiatr słoneczny) zderzają się z gazami otaczającymi kometę, wytwarzają promieniowanie rentgenowskie. Zjawisko to jest szczególnie przydatne do wykrywania lekkich pierwiastków, takich jak wodór i azot, które są trudne do wykrycia za pomocą instrumentów światła widzialnego.
XRISM po raz pierwszy obserwował 3I/ATLAS przez 17 godzin między 26 a 28 listopada, rejestrując poświatę rentgenowską rozciągającą się na około 400 000 kilometrów od jądra komety. Potwierdza to, że wiatr słoneczny aktywnie ładuje chmurę gazu komety. Dalsze obserwacje przeprowadzone 3 grudnia przez obserwatorium XMM-Newton należące do ESA ujawniły wyraźną poświatę rentgenowską, co dodatkowo potwierdza tę interakcję.
Poza parą wodną: chemiczny odcisk palca
Poprzednie obserwacje za pomocą instrumentów takich jak Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba wykryły parę wodną, tlenek i dwutlenek węgla w 3I/ATLAS. Jednakże dane rentgenowskie dostarczają dodatkowych sygnatur widmowych węgla, azotu i tlenu. Dane pomogą naukowcom zrozumieć mieszaninę cząstek uwalnianych z jądra komety i ich reakcje w środowisku energetycznym w pobliżu Słońca.
„3I/ATLAS zapewnia nową możliwość badania obiektu międzygwiazdowego, a obserwacje rentgenowskie uzupełnią inne obserwacje, aby pomóc naukowcom dowiedzieć się, z czego jest on zbudowany” – stwierdziła ESA.
Połączone dane z obu misji pozwolą naukowcom lepiej zrozumieć skład komety, co może zapewnić wgląd w warunki panujące w układzie gwiazd, z którego pochodzi. Obserwacja ta podkreśla wartość astronomii wykorzystującej wiele długości fal, w której różne rodzaje światła ujawniają różne aspekty ciał niebieskich.
Podsumowując, wykrycie promieni rentgenowskich z 3I/ATLAS stanowi znaczący krok naprzód w zrozumieniu obiektów międzygwiazdowych i ich interakcji z naszym Układem Słonecznym, obiecując dalsze odkrycia w miarę dalszej analizy danych przez naukowców.
