Wetenschappers hebben ontdekt dat seizoensveranderingen op aarde veel meer gefragmenteerd zijn dan eerder werd aangenomen. Een nieuwe kaart, gemaakt op basis van twintig jaar aan satellietgegevens, laat zien dat zelfs aangrenzende regio’s dramatisch verschillende seizoenstijden kunnen ervaren. Deze asynchronie is niet alleen maar een curiosum; het heeft diepgaande gevolgen voor de ecologie, de evolutie en zelfs de landbouw.
Waarom seizoensinvloeden belangrijk zijn
Het idee dat lente, zomer, herfst en winter voorspelbaar verlopen is een vereenvoudiging. De realiteit is dat geografische kenmerken, hoogte en lokale omstandigheden een lappendeken van seizoensritmes creëren. Dit betekent dat twee locaties op hetzelfde halfrond, op vergelijkbare hoogte, mogelijk niet tegelijkertijd dezelfde seizoensverschuivingen ervaren.
Deze variatie is niet willekeurig. Het wordt vaak aangetroffen op hotspots op het gebied van biodiversiteit, wat erop wijst dat de verschillen in seizoenstiming een drijvende kracht kunnen zijn achter soortendiversificatie. Als hulpbronnen op verschillende tijdstippen beschikbaar komen in aangrenzende habitats, kan dit populaties in de richting van verschillende evolutionaire paden duwen. Over generaties heen kan dit leiden tot de vorming van nieuwe soorten.
Voorbeelden uit de praktijk van seizoensgebonden verbroken verbindingen
De studie belicht opvallende voorbeelden van dit fenomeen. In Arizona hebben steden als Phoenix en Tucson, die slechts 160 kilometer uit elkaar liggen, totaal verschillende klimaatritmes. Tucson krijgt de zwaarste regenval tijdens de zomermoesson, terwijl Phoenix de meeste regen in januari ontvangt. Dit verschil heeft invloed op lokale ecosystemen en beïnvloedt de levenscycli van planten en dieren.
De vijf mediterrane klimaatregio’s – Californië, Chili, Zuid-Afrika, Zuid-Australië en het Middellandse Zeegebied – vertonen ook een ongebruikelijke timing. De groeicycli van bossen in deze gebieden bereiken hun hoogtepunt ongeveer twee maanden na die in andere ecosystemen. De studie laat ook zien hoe deze variabiliteit de landbouwseizoenen beïnvloedt, zelfs binnen hetzelfde land. In Colombia kunnen de koffieboerderijen die slechts een dag rijden over de bergen van elkaar gescheiden zijn, een voortplantingscyclus hebben die net zo uit de pas loopt als wanneer ze zich op tegenovergestelde halfronden zouden bevinden.
De rol van het noordpoolgebied: een nieuwe factor
Naast terrestrische ecosystemen vinden onderzoekers vergelijkbare variabiliteit in het Noordpoolgebied. Nieuw ontdekte stikstofbindende bacteriën die gedijen onder zee-ijs kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor het mariene voedselweb en de atmosfeer. Naarmate het poolijs smelt, kunnen deze microben zich vermenigvuldigen, waardoor de CO2-absorptiesnelheid verandert en bestaande klimaatmodellen op de proef worden gesteld.
De implicaties voor klimaatmodellering
De huidige ecologische en klimaatvoorspellingen zijn vaak gebaseerd op vereenvoudigde seizoensmodellen. Om de impact van klimaatverandering nauwkeurig te voorspellen, moeten wetenschappers deze regionale variaties incorporeren. Algemene aannames over de timing van de seizoenen negeren de volledige complexiteit van de biodiversiteit op aarde en kunnen tot foutieve conclusies leiden.
“Klimaat- of natuurbehoudsmodellen die algemene aannames doen over de seizoenen houden geen rekening met de volheid van de grote diversiteit van onze planeet”, zegt biogeograaf Drew Terasaki Hart, hoofdauteur van het onderzoek.
Het onderzoek suggereert dat toekomstige studies in de evolutionaire biologie, de ecologie van klimaatverandering, biodiversiteit en landbouwwetenschappen rekening moeten houden met deze genuanceerde seizoenspatronen. Als je ze negeert, mis je een cruciaal onderdeel van de manier waarop onze planeet werkt.
