De onderhandelingen op de COP30-klimaattop in Belém, Brazilië, zijn tot stilstand gekomen als gevolg van meningsverschillen over fossiele brandstoffen en financiële verplichtingen, waardoor de gesprekken tot ver na de geplande deadline van vrijdag zijn verlengd. Nu veel afgevaardigden al vertrekken, wordt het sluiten van een deal steeds urgenter.
De kern van het conflict
Het voornaamste knelpunt is het onvermogen van de eerste ontwerpovereenkomsten om steenkool, olie en gas expliciet aan te pakken – de belangrijkste oorzaken van klimaatverandering. Terwijl de COP28-top in de VAE overeenkwam om “af te stappen van fossiele brandstoffen”, ontbeert het huidige voorstel een duidelijke routekaart om dit te bereiken. Groot-Brittannië en andere landen eisen krachtiger taalgebruik, terwijl sommige landen die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen zich verzetten tegen specifieke toezeggingen. Deze landen pleiten voor emissiereducties door middel van technologieën als koolstofafvang, een strategie die door wetenschappers wordt bekritiseerd omdat deze er niet in slaagt het probleem bij de bron aan te pakken.
De aandelenkwestie: financiering en verantwoordelijkheid
De impasse gaat niet alleen over het uitfaseren van fossiele brandstoffen; het houdt ook verband met historische onevenwichtigheden in de klimaatfinanciering. Ontwikkelingslanden dringen aan op sterkere toezeggingen van rijkere landen om financiering te verstrekken voor klimaatadaptatie. Zij beweren dat zij het zwaarst te lijden hebben onder de gevolgen van de klimaatverandering, ondanks de minimale historische verantwoordelijkheid voor de uitstoot. Het laatste ontwerp roept wel op tot een verdrievoudiging van de klimaatfinanciering tegen 2030, maar het ontbreekt aan duidelijkheid over de vraag of deze financiering afkomstig zal zijn van overheden of particuliere bronnen.
De rol en tegenstrijdigheden van Brazilië
Gastland Brazilië had onder president Lula da Silva gehoopt op een ambitieuzer akkoord. Het land zelf wordt echter onder de loep genomen vanwege zijn plannen om de offshore olie- en gasproductie tot begin 2030 uit te breiden. Desondanks verdedigt Lula de ontwikkeling van fossiele brandstoffen als middel om de transitie van Brazilië naar schonere energie te financieren en wijst zij op vooruitgang bij het terugdringen van de ontbossing in het Amazonegebied. Hij heeft ook een fonds gelanceerd om het verlies van tropisch bos te voorkomen, maar het veiligstellen van internationale verplichtingen blijft moeilijk.
Het pad voorwaarts
Volgens de VN-regels moet tweederde van de deelnemende landen blijven om tot een besluit te komen, en nu de afgevaardigden vertrekken, begint de tijd te dringen. De situatie onderstreept de aanhoudende spanning tussen de economische realiteit en urgente klimaatactie. Het uitblijven van een consensus zou een aanzienlijke tegenslag betekenen voor de mondiale klimaatinspanningen, en de uitdagingen van het coördineren van internationaal beleid in het licht van tegenstrijdige nationale belangen versterken.
Zonder een duidelijk en beslissend akkoord dreigt de wereld nog verder achter te raken bij het nastreven van haar klimaatdoelstellingen, waardoor de toch al ernstige gevolgen van de opwarming van de aarde nog verergeren.
